7. ลักษณะเด่น ๆ ของภาษาถิ่นตระกูลไท
จากข้อมูลการศึกษาและการวิจัยภาษาไทถิ่นต่าง ๆ ทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศที่มีคนใช้ภาษาถิ่นไทยอยู่ได้เห็นลักษณะเด่น ๆ ของภาษาถิ่นตระกูลไทต่าง ๆ ได้ดังนี้
1. ไม่มีคำที่เริ่มต้นด้วยเสียงสระ เช่น VC เป็นต้น
2. มีคำศัพท์ใช้ร่วมเชื้อสาย ( Cognate words ) ได้แก่
2.1 คำศัพท์เกี่ยวกับเครือญาติ เช่น ปู่ ย่า ตา ยาย พ่อ แม่
2.2 มีคำศัพท์เกี่ยวกับร่างกาย เช่น ขา แขน มือ ตา หู
2.3 ศัพท์เกี่ยวกับสัตว์เลี้ยง เช่น หมู ไก่ เป็ด วัว ควาย
2.4 คำศัพท์เกี่ยวกับสัตว์ป่า เช่น เสือ งู ลิง ช้า
3. มีเสียงปฏิภาค ( Correspondence ) ของระบบเสียงต่างกันอย่างมีกฎเกณฑ์ เช่น
c แทนด้วย ch
ภาษาไทยถิ่นเหนือ ภาษาไทยมาตรฐาน
/ ca : n / / cha : n / “ช้าง”
h แทนด้วย n
ภาษาไทยถิ่นใต้ ภาษาไทยมาตรฐาน
/ ha : n / / na : n / “งาน”
h แทนด้วย r
ภาษาไทยถิ่นอีสาน ภาษาไทยมาตรฐาน
/ hak / / rak / “ชอบ”
/ hu :/ / ru :/ “รู้”
4. พยัญชนะควบกล้ำไม่เกิดท้ายพยางค์
เสียงพยัญชนะควบกล้ำ ไม่เกิดท้ายพยางค์ในภาษาถิ่นตระกูลไท เช่น ไม่มีโครงสร้างพยางค์
CVCC ในกรณีที่เป็นพยางค์ปิด ( Closed Syllable )
5. โครงสร้างพยางค์ ประกอบด้วย
• หน่วยเสียงพยัญชนะ
• หน่วยเสียงสระ
• หน่วยเสียงวรรณยุกต์
6. โครงสร้างของประโยคประกอบด้วย ประธาน + กริยา + กรรม
7. เป็นคำศัพท์โดด ๆ สำเร็จรูปภายในตัวเอง ไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูป
8. ใช้ลักษณนาม เช่น ไก่ 2 ตัว, ช้าง 1 เชือก
9. คำหนึ่ง ๆ ทำหน้าที่ได้หลายอย่างในประโยค