5. ความแตกต่างระหว่างภาษาไทยถิ่น

ภาษาไทยถิ่นต่าง ๆ นั้น นอกจากจะมีลักษณะเหมือนกันแล้ว ยังมีความแตกต่างเกิดขึ้นระหว่างภาษาไทยถิ่นในเรื่องต่อไปนี้

1. ลักษณะการออกเสียงแตกต่างกัน เช่น เสียงพยัญชนะ เสียงสระ และเสียงวรรณยุกต์ ตัวอย่างเช่น เสียงวรรณยุกต์กลาง-ขึ้น ( Mid rising tone) มีในภาษาไทยถิ่นอีสาน แต่ภาษาไทยมาตรฐานไม่มีและหน่วยเสียงพยัญชนะควบกล้ำ ไม่มีภาษาไทยถิ่นอีสาน แต่ในภาษาไทยมาตรฐาน มีทั้ง 12 หน่วยเสียง เป็นต้น

2. ระบบคำแตกต่างกัน ส่วนใหญ่จะแตกต่างเกี่ยวกับเรื่องคำศัพท์ เช่น

     2.1  คำลงท้าย ประโยคหรือวลี ใช้เฉพาะถิ่น

            ภาษาไทยมาตรฐานใช้ สิ นะ คะ ครับ

            ภาษาไทยถิ่นใต้ใช้ หา เล่า ตะ เหอ

            ภาษาไทยถิ่นอีสานใช้ เด้อ นอ แน แม

            ภาษาไทยถิ่นเหนือใช้ เจ้า กอ อื่อ กา

  3.  ระบบการสร้างคำ หรือไวยากรณ์ แตกต่างกัน ซึ่งอาจจะพบว่ามีการเรียงลำดับสลับกัน เช่น

ภาษาไทยถิ่นอีสานใช้ ตำส้ม ภาษาไทยมาตรฐานใช้ส้มตำ

ภาษาไทยถิ่นใต้ใช้ พ่อหลวง, พี่หลวง ภาษาไทยมาตรฐาน หลวงพ่อ, หลวงพี่

ภาษาไทยถิ่นเหนือใช้ น้ำบ่อ ภาษาไทยมาตรฐานใช้ บ่อน้ำ